نگاهی تطبیقی به درونمایه‌های مشترک زنانه در شعر غاده السمان و پروین اعتصامی

میرحق جو لنگرودی, سعیده; علی‌نژاد چمازکتی, فاطمه

نگاهی تطبیقی به درونمایه‌های مشترک زنانه در شعر غاده السمان و پروین اعتصامی

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

عضو هیأت علمی، مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام

چکیده

غاده السمان شاعر سوری عصر معاصر است که زن، عشق، تبعیض و تعصبستیزی از بنمایههای اصلی اکثر اشعارش میباشد. در جهان او را بیش‌تر به عنوان نویسنده می‌شناسند. پروین اعتصامی شاعره ایرانی است که در اشعارش عشق به انسانیت، آزادگی، عدالت اجتماعی، علم، هنر و عشق به قشرهای محروم و رنج دیده جامعه موج میزند. این پژوهش، زندگینامه و اشعار دو بانوی شاعر را مورد بررسی قرار داده و تشابه و اختلاف در مضامین را برمیشمرد و به این نتیجه می‌رسد که چگونه دو شاعر در دو برهه زمانی نزدیک به هم تا این اندازه میتوانند از مشابهت برخوردار باشند و از دریچه احساس و عاطفه این دو زن، جهان و مسائل موجود در آن را بنگرند، و به اندیشه‌ای نو و بدیع در تطبیق میان ادبیات فارسی و عربی دست یابند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

آژند، یعقوب. ۱۳۸۳ش، انواع ادبی در ایران امروز، تهران: قطره.

اعتصامی، ابوالفتح. ۱۳۸۸ش، تاریخچه زندگانی پروین اعتصامی، تهران: سخن.

اعتصامی، پروین. ۱۳۷۹ش، دیوان اشعار، به کوشش حسن احمدی گیوی، با مقدمه ملک الشعرای بهار، تهران: قطره.

افروغ، عماد. ۱۳۷۷ش، فضا و نابرابری اجتماعی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، دفتر نشر آثار علمی.

بهبهانی، سیمین. 1370ش، پروین اعتصامی در یادنامه پروین، گردآوری دهباشی، تهران: دنیای مادر.

راوندی، مرتضی. 1357ش، تاریخ اجتماعی ایران، ج 3، تهران: امیرکبیر.

السمان، غادة. 1387ش، ابدیت، لحظه عشق، ترجمه عبدالحسین فرزاد، تهران: چشمه.

السمان، غادة. 2000م. رقص مع البوم، بیروت: منشورات غادة السمان.

السمان، غادة. 2002، رسائل الحنین الی الیاسمین، بیروت: منشورات غادة السمان.

السمان، غادة. در بند کردن رنگین کمان، ترجمه عبدالحسین فرزاد، چاپ دوم، تهران: نشر چشمه.

شیخالاسلامی، پری. 1351ش، زنان پیشرو و روزنامهنگار، تهران: مازگرافیک.

مدنی، نسرین. 1385ش،‌ در کوچه‌هاى خاکى معصومیت، تهران: نشر چشمه.

مقالات

ابراهیمی فر، طاهره و فرزانه دشتی. ۱۳۹۲ش، «نابرابری‌های اجتماعی در اشعار پروین اعتصامی»، مجله پژوهش‌های سیاسی، سال ۳، شماره 1، صص ۸-۳۹.

احیایی، لاله و کبری خسروی. ۱۳۸۹ش، «عشق در آیینه اشعار پروین اعتصامی و نازک الملائکه»، سخن عشق، ویژه تعامل ادبی ایران و جهان، شماره ۳۳ و ۳4، صص ۱۱۹-۱۳۶.

پولادی، منیژه و امیرحسین همتی و کامران قدوسی. 1396ش، «بررسی تطبیقی کهن‌الگوهای آنیما و آنیموس در اشعار سیمین بهبهانی و غادة السمان»، کاوشنامه ادبیات تطبیقی، شماره 26، صص 1-20.

داودی مقدم، فریده و طاهره اختری. پاییز و زمستان 1395ش،‌«عصیان و هنجارگریزی درشعر فروغ فرخزاد و غادة السمان»، ادب عربی، 8(2)،‌صص 93- 112.

ذوالفقاری، ابوالفضل و مسلم میرزایی. 1390ش، «نابرابری جنسیتی و طبقاتی در اندیشه پروین اعتصامی»،نشریه زن در فرهنگ و هنر، سال2، شماره3، صص 35-19.

روان شاد، علی اصغر و احمد ابراهیمی نیا. 1397ش، «خردورزی در منظومه‌های تمثیلی احمد شوقی و پروین اعتصامی»،کاوشنامه ادبیات تطبیقی، شماره 30، صص 68-41.

ریحانی اردبیلی، عظیمه و نسرین ابریقی و عاطفه کلاهی. 1397ش، «مقایسه تطبیقی جایگاه زن در اشعار غاده السمان و پروین اعتصامی»، سومین همایش بین المللی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی،‌صص1-12.

شاکری مطلق، ابراهیم و سیدبهاءالدین رضوانی. 1395ش، «بررسی مؤلفه تاب آوری روانشناختی در اشعار غاده السمان»،کنگره بین المللی زبان و ادبیات.

صمصامی، سمیرا و سیدرضی میرصادقی. پاییز 1395ش، «بررسی جایگاه و انواع تشبیه از لحاظ ساختار و شکل و مضمون و محتوا در دیوان پروین اعتصامی»، مجله پژوهش‌های ادبی و بلاغی، شماره 16، صص 73- 90.

عالی کرد کلایی، حمید و هنگامه زکریاپور. 1394ش، «بررسی تطبیقی جایگاه زن در اندیشه‌های نزار قبانی و پروین اعتصامی»، کنفرانس بین المللی ادبیات و پژوهش‌های تطبیقی در آن.

قربانی مادوانی، زهره و مینا عربی. بهار و تابستان 1397ش، «تحلیل ناامنی نشانه‌ای در رمان «لیلة الملیار» از غادة السمان»، زبان و ادبیات عربی، شماره 18، صص167- 191.

کاکاوند قلعه نویی، فاطمه و عفت نجار نوبری، 1396ش، «رویکرد بینامتنی در آموزه‌های تعلیمی پروین اعتصامی و مولوی»،مجله فنون ادبی، شماره 21، صص47- 56.

مدیر شانه چی، محسن. 1387ش. «سیری در اندیشه سیاسی و اجتماعی پروین اعتصامی»، پژوهش حقوق و سیاست، سال 9، شماره 23، صص201-226.

نظری منظم، هادی و پروینی، خلیل و هدایتی، نازنین. زمستان 1397ش، «صورة الآخر الشرقی فی أدب الرحلات لغادة السمان»، کاوشنامه ادبیات تطبیقی، شماره 32، ص 172.

نوروززاده چگینی، وحیده. 1397ش، «رد پای کودکی در اشعار پروین و فروغ؛ بررسی تطبیقی مضامین مشترک و غیر مشترک فروغ فرخزاد و پروین»، نقد کتاب کودک و نوجوان، شماره 18، صص 149-160.