1دکتری تخصصی ادبیات فارسی، عضو هیأت علمی دانشگاه محقق اردبیلی
2دانشجوی دکتری ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه محقق اردبیلی
چکیده
داستان «سرگذشت ژیل بلاس» در چهار جلد، اثر آلن رنه لوساژ، به زبان فرانسه نوشته شده و میرزا حبیب اصفهانی آن را به فارسی ترجمه کرده است. هر مترجمی علاوه بر امانتداری در اصل داستان، به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه، به دلیل هویت فرهنگی خود تغییراتی در متن داستان اعمال میکند که این تغییرات میتواند برگرفته از مسائل اجتماعی و فرهنگی عصر مترجم باشد. جستار حاضر با روش تحلیلی- توصیفی و استفاده از منابع کتابخانهای، اجتماعیات را در اثر یادشده مطالعه کرده است. حاصل پژوهش نشان میدهد که نویسنده و به تبع آن مترجم اثر، بسیاری از مسائل اجتماعی مانند آزادی، جایگاه اجتماعی زن و واگذاری تربیت کودکان به افراد کاردان، آیین خواستگاری و ازدواج، دزدی، فقر و تضاد طبقاتی، تقدیرباوری، مراسم سوگواری، بازیهای محلی و... را در این اثر بازتاب داده است. وجود این عناصر در این اثر نشان میدهد که ادبیات تنها عرصه زیباییهای کلامی نیست. ادبیات، زبان گویای هر جامعه و نمایانگر احوال حاکم بر آن زمان و منعکسکننده مکنونات درونی، باورها، طرز تفکّر و جهانبینی نویسنده است.
اکوان، محمد و رمضانی، محبوبه. 1389، «مرگ و زندگی از دیدگاه نیچه و کرکگور»، مطالعات نقد ادبی، شماره 18، صص 33-66.
بریث ناچ، سیموس. 1387ش، «دولت جرم و مجازات از نظرگاه امیل دورکیم»، ترجمه محمدجعفر ساعد، مطالعه ترجمههای متفرقه، شماره 9.
حسنی کندسر، احمد. 1390ش، «اجتماعیات در ادب فارسی با نگاهی به سیر اندیشه و اعتقادات و اخلاقیات در ادب فارسی قرن ششم»، نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز، شماره 24، صص 63-85.
زرگری، فاطمه و علی یحیائی. 1394ش، «تأثیر باورها و نگرشهای نجومی بر اوضاع اجتماعی و سیاسی ایران در سدههای چهارم تا نهم قمری»، مجله علمی پژوهشی تاریخ و فرهنگ، شماره 2، صص 97-122.
فرحزاد، فرزانه و افسانه محمدی شاهرخ. 1395ش، فصلنامه مطالعات ترجمه، سال پانزدهم، شماره 6.
قربانی ورکلایی، معصومه. 1389ش، «نقد جامعهشناسی بر رمان «شوهر آهو خانم» اثر علی محمّد افغانی»، استاد راهنما: دکتر مریم خلیلی جهانتیغ، استاد مشاور: دکتر محمّد بارانی.
کاظمپور، مهسا. 1397ش، «مطالعه تطبیقی سمک عیّار و سرگذشت ژیل بلاس اثر آلن رنه لوساژ»، استاد راهنما: مسروره مختاری، دانشگاه محقق اردبیلی.
کریمی، حسام الدّین. 1396ش، «از کدام آزادی: بررسی انواع آزادی و تعاریف آن»، گاهنامه فرهنگی اجتماعی سیاسی چراغ، شماره 4.
نیرادفر، ابوالقاسم و عبدالله حسنزاده میرعلی. 1383ش، «نقد و تحلیل وجوه تمایز و تشابه اصول کاربردی و مکتبهای ادبی و رئالیسم و ناتورالیسم»، فصلنامه پژوهش ادبی، شماره 3، صص 29-44.