1عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران(استادیار)
2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
چکیده
خمریه ابن فارض یکی از آثار برجسته زبان عربی در حوزه عرفان است که مورد توجه بسیاری از شاعران و ادبای عربزبان و فارسیزبان قرار گرفته است. حافظشیرازی بیشک یکی از شاخصترین شاعرانی است که از این تأثیر بینصیب نمانده است، و به نحوی میتوان برخی غزلیات او را با کمی اغراق شرحی بر خمریه ابن فارض دانست؛ چراکه الفاظ، مضامین و نمادهای مشترکی که در اشعار این دو شاعر بزرگ به چشم میخورد، ما را به تأملی شگرف در شدت تأثیر حافظ از ابن فارض وامیدارد. با تدبّر در دیوان این دو شاعر، به نظر میرسد که خمریه ابن فارض بیشتر از سایر قصاید او بر فکر و شعر حافظ تأثیر گذاشته است. به همین دلیل در این مقاله سعی شده است تحلیل بینامتنی از خمریه ابن فارض و دیوان حافظ صورت گیرد و میزان اشتراکات لفظی و معنایی در دیوان این دو شاعر بررسی گردد.
نیکلسون، رینولد الین. 1381ش، تصوف اسلامی و رابطه انسان و خدا، محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
مقالات و پایاننامهها
ابوالحسنی، محمد علی. 1390ش، «بررسی اجمالیاندیشههای مشترکمولاناوابنفارض»، مجله مطالعات عرفانی، شماره سیزدهم، صص 5 ـ 34.
خاقانی اصفهانی، محمد و رضا جعفری ترکسلویه. بهار 1392ش، «بررسی تطبیقی باده عرفانی در شعر حافظ و ابنفارض»، کاوشنامه ادبیات تطبیقی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی کرمانشاه، شماره 9، صص 1ـ28.
دهقان، علی و موسی حدیدی و خلیل احمدی. 1393ش، «بررسیتصوفعابدانهوعرفانعاشقانهدرغزلیاتحافظ»، فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی، شماره 37، صص 111ـ 143.
فیضالاسلام، جهاد و کبری رشنو. 1390ش، «شراب گوارای الهی(بررسی تطبیقی خمریه الهی ابنفارض و حافظ شیرازی»، مجله طلوع نور، سال دهم، شماره 37، صص 101ـ116.
قلی زاده، حیدر و محبوبه خوش سلیقه. 1389ش، «می و باده و تعابیر آن در شعر عرفانی فارسی»، عرفان اسلامی(ادیان و عرفان)، دوره 6، شماره 23، صص 147 ـ 184.
میرقادری، سید فضل الله. 1384ش، «بررسی تطبیقی ویژگیهای عشق در شعر حافظ شیرازی و ابنفارض مصری»، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره بیست و دوم، شماره سوم، صص 165ـ184.
نامور مطلق، بهمن.1386ش، «ترامتنیت مطالعه روابط یک متن با دیگر متنها»، پژوهشنامه علوم انسانی، شماره 56، صص 93-98.
نصر اصفهانی، محمدرضا. 1381ش، «مقایسه صنایع و مضامین ادبی اشعار حافظ و ابنفارض»، استاد راهنما: علی شیخ الاسلامی، استاد مشاور، حسین الهی قمشهای، غلامحسین غلامحسینزاده، پایاننامه دکتری تربیت مدرس.